ETF là gì? Các quỹ ETF đang hoạt động tại thị trường chứng khoán Việt Nam

Quỹ ETF là một loại hình quỹ phổ biến trên thế giới. Tại Việt Nam, hoạt động của các Quỹ này luôn được giới đầu tư quan tâm sát sao khi nó có sức ảnh hướng lớn tới thị trường chứng khoán.

1. Quỹ ETF là gì?

Quỹ hoán đổi danh mục (Exchange-Traded Fund hay ETF) là một loại hình quỹ đầu tư được giao dịch trên thị trường chứng khoán. Giống như cổ phiếu, ETF sẽ thay đổi giá trị trong phiên do diễn biến cung cầu trên thị trường.

Các ETFs mô phỏng lại chỉ số trên thị trường chứng khoán bằng cách tạo danh mục đa dạng gồm cổ phiếu, trái phiếu hoặc hàng hóa và bám sát theo giá trị tài sản ròng (NAV). Điều này gián tiếp giúp những Nhà đầu tư sở hữu ETFs có thể cùng lúc nắm giữ nhiều tài sản khác nhau mà không phải thực hiện nhiều giao dịch.

Các Nhà phát hành ETF mua hoặc bán trực tiếp qua thành viên lập quỹ (thường là các Công ty chứng khoán). Các thành viên lập quỹ phải có danh mục chứng khoán phù hợp với danh mục mô phỏng của ETF và thực hiện hoán đổi sang lô chứng chỉ quỹ ETF. Điều này giúp tạo thanh khoản trên thị trường chứng khoán khi các nhà tạo lập thị trường mua bán cổ phiếu, đặc biệt trong các ngày Quỹ ETFs hoán đổi danh mục.

2. Giao dịch ETF như thế nào?

ETFs được giao dịch trên sàn chứng khoán, vì vậy, nhà đầu tư có thể thực hiện trực tiếp hoặc thông qua hệ thống online với các nhà môi giới (Đơn vị cung cấp chứng chỉ quỹ ETF). Thông thường, nhà đầu tư phải mua ETF theo lô tối thiểu 100.000 chứng chỉ quỹ. Việc thay đổi thị giá trong phiên như một cổ phiếu thông thường giúp nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận từ việc gia tăng giá trị. Tuy nhiên, với cơ chế của nghiệp vụ Arbitrage (kiếm lời chênh lệch giá), Nhà đầu tư cũng có thể đạt được lợi nhuận trong các trường hợp thị giá ETF cao hơn hoặc thấp hơn NAV.

Cụ thể, trong trường hợp giá ETF lớn hơn NAV, Nhà đầu tư có thể mua các chứng khoán cơ cấu trong danh mục theo một tỷ lệ nhất định để đổi lấy chứng chỉ quỹ ETF và thực hiện bán trên thị trường. Ngược lại, khi giá ETF nhỏ hơn NAV, Nhà đầu tư mua chứng chỉ quỹ ETF trên thị trường và đổi lấy chứng khoán cơ cấu, sau đó bán trên sàn các cổ phiếu đó để hưởng lợi nhuận.

Trước khi giao dịch với quỹ ETF, nhà đầu tư nên đọc kỹ bản cáo bạch của quỹ để tìm hiểu chính xác phương thức, điều lệ giao dịch của quỹ.

3. Các Quỹ ETF đang hoạt động trên thị trường chứng khoán Việt Nam?

Quỹ ETF ngoại

Các Quỹ ETF đáng chú ý nhất hoạt động trên thị trường Việt Nam kể đến các Quỹ ngoại FTSE Vietnam Index ETF (FTSE Vietnam ETF), VanEck Vectors Vietnam ETF (V.N.M ETF) và MSCI Frontier Market Index.

Trong đó, FTSE Vietnam ETF được thành lập bởi Deutsche Bank AG vào năm 2008. Quỹ xây dựng bộ hai chỉ số gồm FTSE Vietnam All-share Index với danh mục gồm các cổ phiếu chiếm 90% giá trị vốn hóa trên thị trường (trước khi điều chỉnh trọng số) và FTSE Vietnam Index bao gồm các chứng khoán trong danh mục FTSE Vietnam All-Share Index đáp ứng tiêu chuyển về room ngoại cũng như tính thanh khoản.

Quỹ V.N.M ETF được quản lý bởi VanEck Global thành lập vào tháng 8/2009 với mục đích tạo danh mục bao quát thị trường chứng khoán Việt Nam dựa trên tiêu chuẩn vốn hóa, thanh khoản và room dành cho nhà đầu tư nước ngoài còn lại. Đáng chú ý, một cổ phiếu sẽ bị loại khỏi danh mục nếu tỷ lệ Nhà đầu tư nước ngoài có thể mua bán được xuống dưới 5%.

Quỹ MSCI Frontier Market Index được thành lập bởi MSCI tháng 11/2007. Quỹ mô phỏng danh mục dựa trên vốn hóa thị trường đã điều chỉnh khối lượng tự do chuyển nhượng. Quỹ gồm các cổ phiếu của các quốc gia mới nổi như Kuwait, Nigeria, Lebanon, Slovenia, Croatia và cả Việt Nam.

Một Quỹ ETF khác kể đến là iShare MSCI Vietnam Investable Market Index Fund thành lập cuối năm 2011 bởi Công ty quản lý quỹ iShare với danh mục mô phỏng là các cổ phiếu thuộc lĩnh vực tài chính, công nghiệp, vật liệu.

Quỹ ETF nội

Quỹ ETF nội đáng chú ý nhất và cũng là quỹ ETF nội đầu tiên trên thị trường Việt Nam là quỹ VFMVN30, được giao dịch trên sàn HSX với mã E1VFN30, thành lập và điêu hành bởi Công ty quản lý quỹ VFM (Vietfund Management). Quỹ này mô phỏng bộ chỉ số với danh mục là các cổ phiếu trong nhóm VN30.

Các quỹ ETF nội khác là Quỹ SSIAM HNX50, thành lập bởi Công ty quản lý SSI (SSIAM), mô phỏng danh mục cổ phiếu trong VNX50.

Lưu ý khi tham gia giao dịch chứng khoán trong ngày quỹ ETF cơ cấu danh mục

Điểm đáng chú ý của Quỹ ETF đó là thời điểm điều chỉnh danh mục chỉ số. Đây là những ngày có thể tạo các diễn biến khác nhau trên thị trường khi một lượng lớn cổ phiếu sẽ được giao dịch.

Quỹ FTSE Vietnam ETF ngày công bố điều chỉnh vào thứ Sáu đầu tiên của các tháng cuối các Quý (tháng 3,6,9,12) và ngày thực hiện vào thứ Sáu thứ ba cũng trong các tháng này. Riêng Quỹ V.N.M ETF, ngày công bố điều chỉnh sẽ là thứ Sáu thứ hai của tháng cuối các Quý còn ngày thực hiện cũng rơi thứ Sáu thứ ba của tháng trên. Ngày có hiệu lực đều rơi vào Ngày thứ Hai của tuần kế tiếp.