Đầu tư thông minh, tránh bẫy cảm xúc

Dù là nhà đầu tư lâu năm hay nhà đầu tư mới, việc bị ảnh hưởng bởi cảm xúc trong các quyết định đầu tư vẫn là điều không thể tránh khỏi. Dưới đây là những bẫy cảm xúc mà nhà đầu tư dễ gặp phải khi hoạt động trong lĩnh vực chứng khoán đầu tư.

Một trong những nguyên nhân khiến nhà đầu tư gặp phải sai lầm xuất phát từ cảm xúc bất chấp nhà đầu tư đó có lý trí đến mức nào. Dựa trên công trình nghiên cứu hàng thập kỷ về lĩnh vực tài chính, hành vi, nhà tâm lý học Daniel Crosby đã đưa ra kết luận rằng trong quá trình đầu tư, người ta khó lòng tránh khỏi 4 thành kiến:

Đề cao cái tôi

“Cái tôi” có thể sẽ làm nên nét cá tính của bạn và có thể sẽ giúp bạn đạt được thành công trong sự nghiệp tuy nhiên cũng chính “cái tôi” này có thể trở thành vật cản cản trở bạn đến với “đỉnh vinh quang”.

Crosby cho rằng sự tự tin thái quá trong đầu tư có thể sẽ gây phản tác dụng và khiến nhà đầu tư mất nhiều hơn được. Với ông, những người tự tin thái quá thường muốn tìm thông tin xác nhận những gì họ tin tưởng hơn là suy xét đến những thông tin trái chiều. Cũng chính vì điều đó, nhà đầu tư rơi vào trạng thái “bảo thủ”, cố chấp với niềm tin sai lầm của bản thân. Họ cũng đồng thời ảo tưởng về khả năng chống lại thị trường thay vì dựa trên những điều kiện thực tế để quyết định.

Đầu tư thông minh là biết cách suy xét cẩn trọng, loại bỏ tâm lý bảo thủ

Bảo thủ trong đầu tư

Cũng tương tự với khuynh hướng đề cao cái tôi, nhiều người lại có sự cố chấp, bảo thủ trong đầu tư. Họ thường muốn gắn bó với những thứ quen thuộc hơn là tìm hiểu những cách thức đầu tư mới.

Ví dụ, một nhà đầu tư làm việc trong lĩnh vực ngân hàng và chỉ tập trung vào đầu tư cổ phiếu ngân hàng do nghĩ rằng mình đã quen về hiểu về ngành này hơn những ngành khác. Đồng nghĩa, khi ngành tài chính - ngân hàng bị tác động, cổ phiếu họ đầu tư cũng bị ảnh hưởng theo. Họ khó xoay sở do những khó khăn ngành tài chính gây ra. Không tồn tại bất cứ kế hoạch đầu tư dự phòng nào ở thời điểm đó để họ có thể vực dậy. Điều đó bỗng dưng lại trở thành bất lợi cho những người này trong quá trình đầu tư.

Dễ bị chú ý, thu hút bởi những thông tin tiêu cực

Đa phần trong chúng ta đều bị thu hút hơn bởi những thông tin tiêu cực hoặc sự kiện kịch tính, hiếm khi xảy ra. Cũng chính điều này sẽ bóp méo nhận thức của nhà đầu tư về tình hình rủi ro. Hơn nữa, do quá tải thông tin hoặc quá tập trung vào một thông tin có thể dẫn đến những phân tích sai lầm hoặc thiên vị. Crosby khuyên rằng, nhà đầu tư cần rèn luyện bản thân để có một cái nhìn bao quát hơn để tránh sự nhiễu thông tin.

Nuông chiều cảm xúc

Cảm xúc và trực giác có thể sẽ giúp bạn bảo vệ bản thân và là kim chỉ nam cho bạn trong một số tình huống. Tuy nhiên, nếu quá nuông chiều cảm xúc cá nhân bạn sẽ dễ bị hành động theo cảm tính và quên mất điều mình thực sự nên làm. Đây cũng là lý do vì sao những nhà đầu tư quá cảm tính sẽ bị mất nhiều tiền hơn so với những người khác.

Đầu tư thông minh đòi hỏi nhà đầu tư phải thật tỉnh táo

Trong quá trình đầu tư, khi nỗi sợ bộc phát, họ có thể lâm vào trạng thái hoang mang, bán tháo tài sản. Hoặc khi hưng phấn, họ có thể nhận định sai về mức độ rủi ro, mua vào liên tục dẫn đến những thua lỗ khi thị trường điều chỉnh.

Từ 4 khía cạnh trên đây, nhà đầu tư Crosby cũng đồng thời đưa ra một số lời khuyên để nhà đầu tư có thể tránh được việc mất tiền oan:

• Điều chỉnh thông tin: Theo Crosby nhà đầu tư không nên kiểm tra tài khoản hàng ngày và đắm mình trong những con số. Bên cạnh đó nhà đầu tư cũng nên hạn chế những góc nhìn tiêu cực, thay vào đó nên nhìn tổng quan mọi vấn đề
• Đa dạng góc nhìn và hãy khiêm tốn: Vì không thể đoán trước được tương lai nên không nên đặt cược 100% vào loại tài sản nào đó
• Đa dạng hóa danh mục: Đây là cách nhà đầu tư quản lý rủi ro tốt hơn. Khi thị trường đi xuống, những cổ phiếu mạnh sẽ giúp “gánh team”, làm giảm áp lực nhà đầu tư có thể gặp phải

Tham khảo: Zing