Trái phiếu cận hạn, doanh nghiệp buộc phải bán cổ phần để trả nợ trái phiếu

Hiện tại, lượng trái phiếu đến hạn cuối năm 2022 và sang năm 2023, 2024 đang rất lớn do đó nhiều doanh nghiệp phải gấp rút bán cổ phần để thanh toán cho những khoản nợ này.

Mới đây, Chứng khoán VIX vừa công bố thông tin về việc ông Nguyễn Văn Tuấn - Tổng giám đốc Tập đoàn Gelex (GEX), em ruột của chủ tịch HĐQT VIX Nguyễn Thị Tuyết đã đăng ký bán ra hơn 87,4 triệu cổ phiếu VIX (tương ứng tỷ lệ 15,02%) sở hữu trong khoảng thời gian từ 30/11/2022 - 29/12/2022.

Hàng loạt doanh nghiệp phải bán cổ phần để trả nợ trái phiếu

Cùng với đó bà Dương Thị Hồng Hạnh - vợ ông Tuấn cũng đăng ký bán 21,2 triệu cổ phiếu doanh nghiệp này (tương ứng 3,64% cổ phiếu VIX đang lưu hành).

Cũng trong khoảng thời gian trên, Công ty cổ phần FTG Việt Nam cũng đăng ký bán ra hơn 26,8 triệu cổ phần, tương ứng 4,61% số cổ phiếu đang lưu hành. Theo thông tin, Tổng giám đốc FTG hiện là chồng của bà Nguyễn Thị Tuyết, Chủ tịch Hội đồng quản trị Chứng khoán VIX.

Tổng kết, nhóm tổ chức, cá nhân có liên quan đến ông Nguyễn Văn Tuấn muốn bán toàn bộ hơn 135 triệu cổ phiếu VIX trong bối cảnh giá trị vốn hoá đơn vị này đã giảm một nửa so với đợt đầu năm.

Công ty cổ phần Tập đoàn NavaGroup cũng đăng ký bán 150 triệu cổ phiếu NVL của công ty con là Công ty cổ phần Đầu tư Địa ốc Nova bằng phương thức giao dịch thỏa thuận. Như vậy, sau khi giao dịch, lượng cổ phiếu NovaGroup nắm giữ sẽ giảm xuống chỉ còn 560,9 triệu, tương ứng với 28,768% vốn điều lệ. Theo NovaGroup, mục đích của giao dịch lần này là để bổ sung nguồn vốn thực hiện các phương án xử lý trái phiếu, đưa hệ số tài chính về công ty về ngưỡng an toàn trong chiến lược tái cấu trúc toàn bộ tập đoàn.

Những động thái bán ra với số lượng lớn như trên diễn ra trong bối cảnh thanh khoản của các doanh nghiệp đang hết sức cam go.

Có vẻ như hành động bán ra cổ phần của các doanh nghiệp đã được dự đoán ngay từ sớm trước đó do khối lượng trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn tập trung nhiều vào giai đoạn 2023 - 2024. Ước tính con số có thể lên tới 790.000 tỷ đồng. Chỉ tính riêng trong quý 4/2022, số lượng đã là 85.000 tỷ đồng, tập trung mạnh ở nhóm ngân hàng (53,4%) và bất động sản (27%).

Trong trường hợp trái phiếu doanh nghiệp đến hạn, doanh nghiệp có thể xử lý nợ trái phiếu bằng nguồn tiền có sẵn hoặc phát hành thêm, bán tải sản để thực hiện nghĩa vụ trả nợ hoặc đàm phán nợ. Nhiều doanh nghiệp bất động sản phẩm thậm chí còn xử lý bằng cách đổi trái phiếu lấy sản phẩm bất động sản.

Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ trái phiếu

Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp hiện nay, khó có thể sử dụng cách phát hành đảo nợ hay đàm phán gia hạn. Trong khi đó, niềm tin từ nhà đầu tư đã dần bị bào mòn sau những vụ như của Tân Hoàng Minh hay Vạn Thịnh Phát. Rất nhiều người đã lựa chọn từ bỏ trái phiếu, gây nên những khó khăn rất lớn cho các doanh nghiệp còn lại.

Thị trường dần bị thu hẹp lại kể từ sau những cáo buộc lừa đảo, cộng hưởng với những quy định mới phức tạp hơn từ phía nhà quản lý đã khiến cho doanh nghiệp khó lòng phát hành mới để đảo nợ. Đồng thời, lãi suất tăng cao cũng khiến cho gánh nặng chi phí vay lãi tăng lên, làm cho phương án phát hành mới trở lên không còn khả thi nữa.

Khủng hoảng niềm tin nhà đầu tư cũng đồng thời mang tới một áp lực thanh khoản khác: trái chủ yêu cầu mua lại trái phiếu trước hạn. Theo VMBA ước tính từ đầu đầu năm 18/11/2022, tổng giá trị trái phiếu được mua lại là hơn 159.4000 tỷ đồng (tăng 48% so với cùng kỳ năm 2021). Cũng theo thống kê, xu hướng này đã dần được đẩy mạnh từ tháng 6/2022.

Chính áp lực từ hai phía như trên đã khiến nhiều doanh nghiệp phải điêu đứng, tìm cách để trả nợ cho trái chủ. Trong thời gian ngắn, việc kiếm đủ tiền để đáo hạn trái phiếu và mua lại trái phiếu trước hạn không phải dễ, nhất là với những đợt phát hành có quy mô lên tới hàng ngàn tỷ đồng. Đây cũng là lý do vì sao các nhà lãnh đạo lựa chọn bán bớt cổ phần hiện nắm giữ ở các doanh nghiệp. Bởi lẽ, đây là nguồn tiền có tính thanh khoản cao nhất ở thời điểm hiện tại. Họ buộc phải bán, bất chấp rằng việc giảm tỷ lệ sở hữu sẽ ảnh hưởng tới vị thế của chính mình.