Ngân hàng Nhà nước thực hiện thắt chặt chính sách tiền tệ trong bối cảnh lãi suất điều hành chưa có sự dịch chuyển?

Làn sóng tăng lãi suất đã lan rộng ra khắp giới tài chính - ngân hàng, các nhà băng liên tiếp thực hiện điều chỉnh lãi suất của mình theo hướng tăng. Đứng trước tình hình đó, phía Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẳng định “tiếp tục giữ nguyên mức lãi suất điều hành” trong khi đã khởi động các biện pháp thắt chặt chính sách tiền tệ.

Ngân hàng Nhà Nước đã bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ

Mới đây, đại diện của Ngân hàng Nhà nước đã bày tỏ rõ quan điểm trong chính sách điều hành của mình với việc “tiếp tục giữ nguyên mức lãi suất điều hành”.

Phát ngôn trên của NHNN có thể được hiểu là, chính sách tiền tệ sẽ không bị thắt chặt, bởi hiểu theo lẽ thông thường: thắt chặt tiền tệ sẽ đi đối với việc nâng lãi suất điều hành. Tuy nhiên, thực tế phía NHNN đã bước đầu thắt chặt chính sách tiền tệ của mình - giảm cung tiền. Điều này được thể hiện rõ qua việc đơn vị này liên tục tung tín phiếu để thực hiện hút tiền từ hệ thống ngân hàng về. Con số này được ước tính lên tới 70.000 tỷ đồng. Nói cách khác, cung tiền thực sự đã giảm đi 70.000 đồng (trong bối cảnh các điều kiện khác không có gì thay đổi).

Ngân hàng Nhà nước đã bán ra khoảng 7 tỷ đô-la Mỹ qua phương thức kỳ hạn 3 tháng không huỷ ngang

Báo cáo cũng chỉ ra rằng Ngân hàng Nhà nước đã bán ra khoảng 7 tỷ đô-la Mỹ qua phương thức kỳ hạn 3 tháng không huỷ ngang, nâng tổng các đợt bán lên 10 tỷ đô. Hoạt động này cũng ngầm thông báo rằng NHNN đang thực hiện hút tiền về. Tuy vậy, kết luận này được đưa ra quá sớm, bởi vẫn còn khả năng khi đến thời điểm thanh toán. NHNN sẽ tung ngược trở lại một phần hoặc toàn bộ số tiền đồng thu được từ hoạt động bán đô-la kỳ hạn 3 tháng này ra nền kinh tế thông qua các hoạt động như: mua tín phiếu, vay tái cấp vốn, tái chiết khấu. Như vậy, thông qua các động thái trên của NHNN, chỉ có thể khẳng định rằng tại thời điểm này NHNN đã thắt chặt chính sách tiền tệ thông qua hút tiền đồng từ kênh tín phiếu.

Hiểu sao về hành động thắt chặt chính sách tiền tệ nhưng giữ nguyên mức lãi suất điều hành

Các mức lãi suất điều hành được đề cập đến ở đây thường chỉ là lãi suất cho vay của Ngân hàng Nhà nước. Như vậy, để giảm cung tiền (hạn chế cho vay ra nền kinh tế) mà không phải tăng lãi suất điều hành, NHNN buộc phải ngừng cho vay ngân hàng thương mại. Điều này tương đối dễ hiểu, bởi một khi tiếp tục cho vay ngân hàng thương mại thì NHNN phải tiếp tục áp dụng các mức lãi suất điều hành hiện thời. Vốn luôn ở mức thấp nhằm khuyến khích tăng trưởng tín dụng trong giai đoạn nới lỏng chính sách tiền tệ thời đại dịch trước đây.

Với tư cách là người cho vay cuối cùng, NHNN phải luôn sẵn sàng cho vay ngân hàng thương mại trong mọi thời điểm để tránh trường hợp bị thiếu hụt, khủng hoảng thanh toán. Như vậy, NHNN không thể đóng băng việc cho vay ngân hàng thương mại trong bất cứ thời điểm nào.

Mặt khác, lãi suất điều hành (lãi suất cho vay của NHNN) trên danh nghĩa có thể chưa hoặc không tăng nhưng trong thực tế Ngân hàng Nhà nước đã tăng lãi suất đi vay của mình. Điều này được thể hiện qua việc Ngân hàng Nhà nước phải nâng lãi suất thầu tín phiếu kỳ hạn 7 ngày từ 0,3 - 0.7% trong các phiên đấu thầu tuần trước.

Ngân hàng Nhà Nước đã bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ

Kết cục cuối cùng, NHNN đang phải đối mặt với tình huống vẫn phải sẵn sàng cho vay với lãi suất thấp trong khi lại phải đi huy động với lãi suất cao nhằm mục đích giảm cung tiền. Mâu thuẫn này chỉ có thể được giải quyết thông qua các động thái như nhiều ngân hàng trung ương khác áp dụng: nâng các mức lãi suất điều hành, ngấm ngầm áp dụng các mức lãi suất cho vay cao hơn với từng ngân hàng thương mại,... để không phải công bố mức lãi suất điều hành mới. Đương nhiên, những hành động “ngấm ngầm” trên được cho là không có lợi trên nhiều khía cạnh nên việc xem xét áp dụng có thể sẽ không được thông qua. Do vậy, có thể nói một khi NHNN đã bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ (hút tiền đồng về) thì việc nâng mức lãi suất mới chỉ còn là vấn đề thời gian.

Trên thị trường, dường như chính vì phát biểu tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành của Ngân hàng Nhà nước mà nhiều báo cáo phân tích đã đưa ra những dự đoán Ngân hàng Nhà nước chắc sẽ chỉ nâng mức lãi suất điều hành trong quý 4 năm nay.

Như đã phân tích, thật khó có thể tưởng tượng được việc Ngân hàng Nhà nước sẽ đóng băng việc cho vay các ngân hàng thương mại tại các mức lãi suất điều hành hiện thời trong cả vài tháng, thậm chí đến gần nửa năm. Như vậy, việc nếu có ngấm ngầm áp dụng lãi suất cao đối với từng ngân hàng thương mại giờ đây cũng chỉ mang tính câu giờ. Do vậy, nếu NHNN tiếp tục xu hướng thắt chặt tiền tệ như được khởi động trong giai đoạn trung tuần tháng 6 này với các đợt phát hành tín phiếu thì tương lai NHNN phải công bố nâng các mức lãi suất điều hành là không quá xa.

Theo: Thời báo kinh tế Sài Gòn