Những rủi ro từ margin khiến thị trường chứng khoán bị gia tăng áp lực

Tổng kết quý 3, dư nợ margin giảm nhiều hơn so với con số kỷ lục hồi đầu năm. Tuy vậy, những diễn biến từ thực tế lại đang phản ánh những nỗi lo đang dần lớn với nhân tố chính là margin.

Thị trường chứng khoán quý 3 đang diễn biến hết sức ảm đạm khi dư nợ cho vay margin lại tăng lên. Thống kê cho thấy dư nợ cuối quý 3 đã đạt mức 170.000 tỷ đồng, cao hơn 13% so với cuối quý trước. Mặc dù đã giảm sâu so với con số kỷ lục 201.000 tỷ đồng hồi đầu năm song những áp lực gây ra bởi margin trong quý 3 được nhận định là cao hơn gấp nhiều lần so với thời điểm trước.

Tổng kết, giá trị giao dịch trung bình trên 2 sàn HoSE và HNX trong quý 3 đã giảm từ 17.604 tỷ đồng xuống còn 13.582 tỷ đồng (giảm 23%); vốn hoá toàn thị trường cũng có sự giảm mạnh, giảm 6% từ 5.096.042 xuống còn 4.766.543 tỷ đồng. Tuy vậy, tỷ lệ vay margin tăng từ 150.000 lên 170.000 tỷ đồng (tăng 12%).

Rủi ro lớn gây ra bởi margin

Việc vốn hoá và giá trị giao dịch sụt giảm trong khi tỷ lệ vay margin lại tăng cao báo hiệu những rủi ro lớn của margin gây áp lực lên thị trường đã có sự gia tăng đáng kể.

Xét theo tỷ lệ margin/vốn hoá, sau khi giảm từ 3,15% cuối quý 1 xuống 2,94% cuối quý 2; tỷ lệ này đã tăng trở lại và đạt ngưỡng 3,57% trong đợt cuối quý 3, tương đương mức tăng 21% (tăng mạnh hơn tỷ lệ vay margin là 13%).

Tuy nhien, thị trường chứng khoán Việt nam có đặc thù dòng vốn vào ra khá nhanh. Tỷ lệ giá trị giao dịch trung bình/margin đã giảm từ 13,5% từ cuối quý 1 xuống còn gần 8% trong quý 3. Tỷ lệ này càng giảm thấp càng thể hiện rõ những rủi ro gây ra bởi thanh khoản margin càng cao.

Từ nghịch đảo tỷ lệ này, có thể nhận thức được khả năng hấp thụ margin của thị trường. Cuối quý 3 cần 12 ngày giao dịch để tiêu thụ hết lượng margin trong khi đó hồi cuối quý 1, con số chỉ là 7 ngày.

Đồng nghĩa, tất cả các chỉ tiêu đều đang phản ảnh tỷ trọng margin ngày càng lớn và gây áp lực không nhỏ đến thị trường. Kết hợp với bối cảnh thị trường đang đi xuống nhanh như hiện tại, sẽ góp phần đạp thị trường nhanh hơn.

Theo các chuyên gia, các công ty chứng khoán margin quý 3 tăng không phải do do các nhà đầu tư cá nhân mà chịu ảnh hưởng bởi nhóm lãnh đạo chủ chốt của các doanh nghiệp, đặc biệt của nhóm doanh nghiệp bất động sản gia tăng vay trong quý 3.

Điều này báo hiệu những “nguy hiểm” không nhỏ với thị trường chung khi lãnh đạo chủ chốt bị giải chấp thì sức ép lên giá cổ phiếu sẽ có phần nặng nề hơn so với nhóm cổ đông nhỏ lẻ.

Margin vốn là con dao hai lưỡi, trong một thị trường sập quá bất ngờ và khách hàng không còn đủ tài sản đảm bảo, rủi ro theo đó cũng được đẩy lên cao.