Danh sách vốn hoá tỷ USD không còn bóng dáng công ty chứng khoán

Thời đỉnh cao, nhóm vốn hóa tỷ USD có đến 3 đại diện đến từ nhóm chứng khoán. Thế nhưng, ở thời điểm hiện tại, con số này chỉ còn sót lại chưa đến một nửa.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang phải trải qua thời kỳ khó khăn nhất trong lịch sử nhiều năm trở lại đây khi VN-Index liên tục giảm mạnh xuống dưới 1.000 điểm - mức thấp nhất trong vòng gần 2 năm kể từ tháng 11/2020. Hàng loạt cổ phiếu lao dốc mạnh, thậm chí bị thủng đáy dài hạn. Vậy nhưng điều lạ lùng là dòng tiền bắt đáy vẫn đứng ngoài cuộc chiến khiến cho giao dịch ngày càng ảm đạm.

Trong bối cảnh đó, cổ phiếu nhóm chứng khoán trở thành một trong những tâm điểm bị xả mạnh do lo ngại kết quả kinh doanh bị ảnh hưởng bởi biến động không thuận lợi của thị trường chung. Các cổ phiếu nối trội như SSI, VND, HCM, VCI, MBS, SHS,... đồng loạt bị giảm sâu, có những cổ phiếu bị mất khoảng 60 - 75% so với đỉnh. Vốn hoá thị trường theo đó cũng bốc hơi hàng nghìn đến hàng chục nghìn đồng.

Thời điểm thị trường đạt ngưỡng “thăng hoa”, nhiều công ty chứng khoán đã từng đạt đến đỉnh cao chưa từng có. Trong thời điểm đó, đã có lúc nhóm chứng khoán góp mặt đến 3 đại diện trong danh sách các doanh nghiệp tỷ USD trên sàn, thậm chí SSI còn từng vượt ngưỡng 2 tỷ USD. Thế nhưng, ở thời điểm hiện tại, số còn lại chỉ chưa đến một nửa và danh sách tỷ USD vốn hoá cũng chẳng còn công ty chứng khoán nào.

Với các công ty chứng khoán, thanh khoản là yếu tố có tác động đặc biệt quan trọng, có vai trò quyết định lớn đến kết quả các nghiệp vụ chính như môi giới, tự doanh và cho vay. Nói cách khác, thị trường sôi động sẽ thúc đẩy nguồn thu từ phí môi giới cùng nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư và ngược lại. Bên cạnh đó, thanh khoản cũng có tiếng nói quyết định đến biến động thị trường và gián tiếp tác động đến hoạt động tự doanh của các công ty chứng khoán.

Sau khi giai đoạn bùng nổ chứng khoán thoái trào, làn sóng nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường chứng khoán dần hạ nhiệt. Số lượng tài khoản mở mới liên tục giảm mạnh, từ mức 450.000 tài khoản trong tháng 5,6. Sáng đến tháng 9 chỉ còn 100.000 tài khoản - thấp nhất kể từ tháng 7/2021. Cùng với nhịp độ đi xuống của thị trường, thanh khoản cũng giảm rõ rệt qua mỗi phiên. Thay vì có những phiên giao dịch lên tới hàng tỷ USD, thị trường chỉ còn màu ảm đạm, có những phiên trên HoSE giá trị khớp lệnh còn chưa tới 7.000 tỷ đồng.

Danh sách vốn hoá tỷ USD không còn bóng dáng công ty chứng khoán

Theo thống kê từ đầu tháng 10, khớp lệnh bình quân trên HoSE chỉ đạt 9.400 tỷ đồng/phiên, giảm gần 21% so với tháng trước và là mức thấp nhất tính từ đầu năm 2021.

Không chỉ ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh, thanh khoản cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc hỗ trợ cân lại nguồn cung cổ phiếu đã tăng mạnh sau các đợt tăng vốn ồ ạt của các công ty chứng khoán trong thời gian qua. Thống kê cho thấy, số lượng cổ phiếu lưu hành của cả nhóm chứng khoán đã tăng 2,6 tỷ đơn vị so với đầu năm trong đó có 2,2 tỷ cổ phiếu trôi nổi tự do. Đồng nghĩa, cần một con số khổng lồ mới đủ để hấp thụ lại nguồn cổ phiếu đó. Đây cũng là lý do vì sao cổ phiếu chứng khoán vẫn miệt mài dò đáy trong suốt thời gian vừa qua mặc dù thị giá đã chiết khấu sâu từ đỉnh.

Điểm đáng chú ý ở đây là việc thanh khoản vẫn chưa hề ghi nhận cải thiện mặc dù dư nợ margin đã tăng trở lại. Theo ước tính, dư nợ cho vay của các công ty chứng khoán tính đến hết quý 3/2022 đã đạt mốc 165.000 tỷ đồng - tăng khoảng 15.000 tỷ đồng so với quý trước. Trong đó, ước tính có khoảng 155.000 tỷ đồng là dư nợ cho vay margin còn lại thuộc về ứng trước tiền bán.

Những dự đoán được đưa ra hầu hết cho rằng, dư nợ margin của nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ đã sụt giảm nhiều, phần lớn các khoản đi vay margin hiện nay được thực hiện là do các lãnh đạo doanh nghiệp, các cổ đông lớn đi vay margin tại các công ty chứng khoán. Tình trạng này được cho là sẽ tiếp diễn trong quý 4 khi nguồn tiền tại các công ty này còn khá nhiều.

Nói về tác động từ việc siết trái phiếu, các chuyên gia cho rằng nguồn thu từ hoạt động tư vấn phát hành trái phiếu của các công ty chứng khoán sẽ bị ảnh hưởng do động thái thắt chặt quản lý của các cơ quan khi Nghị định 65 được triển khai. Triển vọng tăng trưởng doanh thu đến từ việc phân phối lại trái phiếu được dự báo là điều khó có thể đảm bảo.